Ostry bark w FDM
Powięź jest wszechobecna w całym ciele. Jak wspomniano wcześniej przenika z jednej struktury w drugą. Według Modelu Odkształceń Powięziowych nie można postrzegać barku jako samodzielnej anatomicznie okolicy.
Na zaburzenia w obrębie funkcjonalnym, bardzo duży wpływ mają struktury okolic czynnościowo połączonych z barkiem, takie jak: szyja i klatka piersiowa.
Postępowanie terapeutyczne w stanach pourazowych barku w FDM
Zasadnicza różnica, która odróżnia model leczenia Typaldosa od innych: pacjent jest osobą, która kieruje terapią. Terapeuta podąża za jego wskazówkami, dobierając odpowiednie techniki do korygowania występujących odkształceń.
Terapeuta musi odznaczać się bardzo biegłym odczytywaniem mowy ciała. W warunkach przewlekłych, kiedy odkształcenia nakładają się na siebie, również musi odznaczać się błyskawicznym syntetyzowaniem spostrzeżonych gestów oraz informacji pochodzących z wywiadu. Jak już zostało wyżej wspomniane, to pacjent ukazuje patologie, jakie są do skorygowania.
U każdego człowieka odkształcenia mogą występować w różnych kombinacjach. Jednakże terapeuci pracujący FDM są zgodni co do kolejności w jakiej powinny być korygowane. Kolejność wykonywania TMT jest zależna od diagnozy FDM (odkształceń ukazanych przez pacjenta) i wygląda następująco:
- Technika SCHTP
- Techniki TB: przednie i/lub tylne
- Techniki CD: wyciągnięte, wciągnięte
- Techniki uFD/rFD (24 h po technice eCD, jeżeli była wprowadzana korekta na innej
- strukturze niż kręgosłup)
- Techniki TF
- Techniki CyD
Ostry bark
Klinicznie rozróżnia się dwie kategorie ostrego obrażenia stawu barkowego:
– ostry bark z globalną utratą ruchomości;
– ostry bark bez globalnej utraty ruchomości.
Ostry bark z globalna utratą ruchomości:
– tu możliwe są cztery przyczyny: złamanie, zwichnięcie/podwichnięcie kości ramiennej w stawie barkowym, zwichnięcie stawu barkowo-obojczykowego I-VI stopnia, odkształcenie CyD ramienia. Przy pierwszych trzech etiologiach, techniki korygujące powinien wykonać lekarz ortopeda, który zna zasady FDM i włada Technikami Manualnymi Typaldosa.
Ostry bark bez utraty globalnej ruchomości:
– bark, który miał globalna utratę ruchomości, jednakże w wyniku leczenia odzyskał ruchomość (ostry bark leczony);
– bark ostry, który nie utracił globalnej ruchomości (bark ostry bez globalnej utraty ruchomości).
Ostry bark z globalną utratą ruchomości
1. Złamanie
Przez pryzmat Modelu Odkształceń Powięziowych złamanie jest to przedłużenie odkształceń wnikających/powstających w macierzy kostnej, w wyniku czego dochodzi do uszkodzenia kości.
Przy złamaniach spiralnych, odkształcenie TB wnika w osłabioną kość stając się kostnym TB. Przy pęknięciach i złamaniach awulsyjnych, strefa przejściowa nie jest w stanie w odpowiednim czasie zmienić swojej konfiguracji przestrzennej na więzadłową (siła wielokierunkowa) lub kostną (siła jednokierunkowa), tak aby zbuforować odziaływanie siły destrukcyjnej.
Przy złamaniach wieloodłamowych, TB (powięziowe lub więzadłowe) wnika w CD i rozbija matryce kostną. Typaldos analogicznie przyrównuje przebieg tego uszkodzenia do kostki lodu rozbitej przez szpikulec. Najczęściej do złamania dochodzi w rejonie głowy kości ramiennej i w nieco dalej położonym kręgosłupie szyjnym. Złamania występują również na obojczyku (przeciwwskazaniem do korekcji jest ryzyko odmy, uszkodzenia naczyń oraz nerwów, otwarte złamanie). Postępowanie korekcyjne powinno przebiegać przez dokładną analizę mechanizmu urazu, mowy ciała, opisu rodzaju bólu.
Pacjenci w mowie ciała zawsze ukazują FD oraz CD (występują zawsze wzdłuż linii złamania). Nie zawsze występują SCHTP, TB, CYD.
Schemat postępowania wygląda następująco:
- Anatomiczna korekcja SCHTP (jeżeli została pokazana przez pacjenta);
- Korekcja TB barkowo-sutkowego (jeżeli zostało pokazane przez pacjenta);
- Korekcja FD ( mowa ciała charakterystyczna dla FD zawsze pokazana przez pacjenta).
– przy złamaniach z kompresją: bardzo łagodna kompresja z rotacją bez pchnięcia manipulacyjnego;
– przy złamaniach z rozdzieleniem powierzchni stawowych: łagodna trakcja z rotacją, bez pchnięcia manipulacyjnego.
- Korekcja CD (mowa ciała odkształcenia zawsze pokazana przez pacjenta)
– tam gdzie pacjent pokaże. Należy wyszukać najbardziej bolesny punkt na przebiegu złamania i wprowadzić korektę.
- Korekcja CyD (mowa ciała odkształcenia nie zawsze pokazana przez pacjenta)
– technika dwóch kciuków z wykorzystaniem trakcji albo z wykorzystaniem kompresji. Należy zaznaczyć, że procedura lecznicza jest bardzo bolesna. Korekcja ma na celu redukcję bólu, poprawę ukrwienia (szybsze gojenie), przyspieszenie możliwości mobilizacji, co zmniejszy ryzyko wystąpienia TF.
2. Przemieszczenie kości ramiennej
Przy zwichnięciach stawu ramiennego należy użyć finezyjnych technik uFD i rFD. Początkowo wykonuje się lekką trakcję z rotacją tak, aby rozwinąć poskręcaną powięź.
W trakcie odwijania, głowa kości ramiennej zostanie pociągnięta w kierunku panewki stawu ramiennego przez rozplątującą się tkankę łączną. Następnym krokiem jest wykonanie techniki zwijania poprzez lekką kompresje z rotacją, co ustawi głowę kości
ramiennej w panewce. Leczenie powinno być wykonane przez lekarza ortopedę, znającego zasady FDM oraz władającego TMT.
Schemat postępowania :
- Korekcja poskręcanej powięzi pofałdowanej (ukierunkowana na ponowne prawidłowe ustawienie głowy kości ramiennej w panewce stawu);
- Technika uFD;
- Technika rFD.
3. Przerwanie ciągłości stawu barkowo-obojczykowego
Przy zwichnięciu lub przemieszczeniu stawu barkowo-obojczykowego zawsze występują odkształcenia TB (wzdłuż obojczyka) oraz CD. Należy wykonać korektę wzdłuż pasma i w miejscu największego bólu, wskazanego przez pacjenta.
Schemat postepowania korekcyjnego:
- Technika TB
– tam, gdzie pacjent pokarze (zawsze wzdłuż obojczyka)
- Technika CD
– tam, gdzie pacjent pokarze. Należy wyszukać najbardziej bolesny punkt na przebiegu złamania i wprowadzić korektę.
Następnego dnia powinna być przeprowadzona korekta szczątkowych pozostałości odkształceń.
4. Odkształcenie CyD ramienia
Jest to odkształcenie, które prawdopodobnie wywołuje największy ból ze wszystkich obrażeń barku, gdzie doszło do całkowitej utraty ruchomości. Objawami klinicznymi podobnymi do złamania, jednakże powstający bez mechanizmu urazu, a na zdjęciu rentgenowskim nie można dostrzec patologii. U pacjentów, którym pozostała możliwość jakiegokolwiek odwodzenia ramienia, największy ból pojawi się w momencie przywiedzenia.
Schemat postępowania korekcyjnego:
- masaż lodem (jeżeli pacjent przed wizytą używał maści rozgrzewającej lub ciepłych okładów),
- technika dwóch kciuków,
- technika bańki z ruchem (jeżeli nieskuteczna okaże się technika dwóch kciuków),
- podanie silnych leków przeciwbólowych (nie wszyscy pacjenci tego wymagają),
- masaż lodem w domu co kilka godzin (nie wolno używać ciepła).
Następnego dnia należy sprawdzić efekt terapii i wykonać następująco:
- technikę podwójnego kciuka (uwzględniając wersję z kompresją),
- technikę wycieraczki,
- technikę bańki z ruchem.
Nie wolno wykonywać techniki pokrzywki na ramieniu. Jest to za mocna technika, która może zniszczyć powięź cylindryczną ramienia. Tkanka łączna nie jest wystarczająco wytrzymała.
Ostry bark bez globalnej utraty ruchomości
Bark ostry leczony oraz bark ostry bez utraty globalnej ruchomości, leczone są w taki sam sposób. Możliwe są cztery kliniczne rezultaty leczenia ostrego barku :
- Bolący bark z niepełną ruchomością
- Bolący bark z pełną ruchomością
- Niebolący bark z niepełną ruchomością
- Niebolący bark z pełną ruchomością (bark wyleczony)
Podczas leczenie zawsze należy dążyć do tego, aby bark odzyskał prawidłowy zakres ruchu, siłę oraz nie przejawiał objawów bólowych.
Charakterystyka postępowania leczniczego:
- Diagnoza FDM – należy zsyntetyzować informacje odnośnie mechanizmu urazu, mowy ciała, werbalnej informacji dotyczącej bólu, zaburzeń ruchomości w płaszczyznach ruchu, palpacji oraz testów kompresyjno-trakcyjnych.
- Leczenie technikami TMT.
Odkształcenia powięziowe odpowiedzialne za utratę ruchomość w stawie barkowym:
- Odwodzenie– SCHTP, TB przednie i/lub tylne,
- Rotacja zewnętrzna– TB przednie i/lub tylne, CD,
- Rotacja wewnętrzna- SCHTP, TB przednie i/lub tylne, eCD, uFD lub rFD, CYD.
Odkształcenia powięziowe odpowiedzialne za ból przy prawidłowej ruchomości w stawie:
- Ból w końcowym zakresie ruchu w stawie lub uczucie niestabilności
– uFD lub rFD - Ból głęboko w ramieniu (tkanki miękkie), przeskakujący– CyD
Odkształcenia poza barkowe powięzi odpowiedzialne za utratę ruchomości w barku:
- TB gwiazdy
- FD gwiazdy
- rFD I żebra
- FD górnej części klatki piersiowej
- TF klatki piersiowej
- FD kręgosłupa szyjnego
- TF kręgosłupa szyjnego
Chroniczny bark
W przewlekłych urazach barku, zawsze jest obecny SCHTP oraz TB z zrostami. W stadium chronicznym występuje błędne koło, podczas którego SCHTP, napiera na pasma powięzi, doprowadzając do przerwania wiązań poprzecznych. Pasma ulegają rozwarstwieniu, powstaje rana.
Podczas samoleczenia włókna ulegają połączeniu z innymi warstwami powięzi, tworzą się zrosty. Tylne TB, wraz z zrostami (przebiegające nad grzebieniem łopatki), cementuje SCHTP, nie pozwalając na jego uwolnienie. W taki o to sposób powstaje bardzo duże napięcie w rejonie barku.
Schemat postępowania:
1. Bark chroniczny
- Diagnoza FDM: mowa ciała, objawy kliniczne, mechanizm urazu
- Anatomiczna korekcja SCHTP
– technika SCHTP
- Korekcja TB z przerwaniem zrostów
– technika TB: przednie, tylne, gwiazdy, barkowo-sutkowaty, przez łopatkę (korekcja SCHTP oraz TB może trwać kilka sesji)
Po skorygowaniu odkształceń chronicznego barku, gdzie odzyskana zostaje ruchomość, bark jest w stanie ostrym i postępowanie jest takie samo jak było wymienione w postępowaniu w barku ostrym.
Jeżeli po diagnozie FDM oraz wykonaniu TMT, w stawie barkowym ciągle nie ma ruchomości, to nie został rozwiązany problem TF. Płyn maziowy jest zgęstniały a torebka stawowa posklejana, w wyniku czego dochodzi do dodatniego wzorca torebkowego. TF jest to najtrudniejsze ze wszystkich odkształceń jakie może wystąpić w obrębie barku. Praca z pacjentem powinna odbywać się co 2-3 dni.
Schemat postępowania przy TF:
- Diagnoza FDM: mowa ciała, objawy kliniczne, mechanizm urazu
– należy zwrócić uwagę na: przy ruchu odwodzenia – kończyna górna idzie do rotacji przedniej i do zgięcia, pacjent odczuwa brak oleju/poślizgu/smaru w stawie, można włożyć pięść pod bark pacjenta w pozycji pronacyjnej, dodatni wzorzec torebkowy.
Pierwsza sesja terapeutyczna
Techniki:
- SCHTP,
- TB: przednie, tylne, gwiazdy, barkowo-sutkowate, przez łopatkę,
- TF: powolnej pompy tektonicznej w siedzeniu.
Druga sesja terapeutyczna
Techniki:
- SCHTP,
- TB: przednie, tylne, gwiazdy, barkowo-sutkowate, przez łopatkę,
- TF: powolnej pompy tektonicznej w pozycji supinacyjnej,
- uFD: hallelujah manewr.
Trzecia sesja terapeutyczna
- TF: powolnej pompy tektonicznej w siedzeniu, powolnej pompy tektonicznej w pozycji supinacyjnej, powolna pompa tektoniczna łopatki, manewr brutalnej siły na łopatkę, manewr brutalnej siły na bark, powolnej pompy tektonicznej w siedzeniu,
– rFD: górnych żeber, manipulacji bocznej części torebki stawowej,
– uFD przejścia szyjno-piersiowego, kręgosłupa szyjnego, bicz.
Czwarta sesja terapeutyczna
- TF: powolnej pompy tektonicznej w siedzeniu, powolnej pompy tektonicznej w pozycji
- supinacyjnej, powolna pompa tektoniczna łopatki, manewr brutalnej siły na łopatkę,
- manewr brutalnej siły na bark, powolnej pompy tektonicznej w siedzeniu,
- rFD: górnych żeber, manipulacji bocznej części torebki stawowej,
- uFD przejścia szyjno-piersiowego, kręgosłupa szyjnego, bicz,
- rFD :stawu barkowego,
- TF: powolnej pompy tektonicznej w siedzeniu, techniki żabiego uda, odwróconego żabiego uda.
Piąta sesja terapeutyczna
- TF: powolnej pompy tektonicznej w siedzeniu, powolnej pompy tektonicznej w pozycji supinacyjnej, powolna pompa tektoniczna łopatki, manewr brutalnej siły na łopatkę, manewr brutalnej siły na bark, powolnej pompy tektonicznej w siedzeniu,
- rFD: górnych żeber, manipulacji bocznej części torebki stawowej,
- uFD przejścia szyjno-piersiowego, kręgosłupa szyjnego, bicz,
- uFD: przegrody miedzy mięśniowej ramienia,
- CyD: podwójny kciuk, bańka z ruchem.
Kolejne sesja terapeutyczna
- TF: powolnej pompy tektonicznej w siedzeniu, powolnej pompy tektonicznej w pozycji supinacyjnej, powolna pompa tektoniczna łopatki, manewr brutalnej siły na łopatkę, manewr brutalnej siły na bark, powolnej pompy tektonicznej w siedzeniu,
- rFD: górnych żeber, manipulacji bocznej części torebki stawowej,
- uFD przejścia szyjno-piersiowego, kręgosłupa szyjnego, bicz,
- uFD: przegrody miedzy mięśniowej ramienia,
- CyD: podwójny kciuk, bańka z ruchem przeplatać dodatkowo techniką TF: powolnej tektonicznej pompy w pozycji supinacyjnej.
Autor: Piotr Rybacki